In Nederland houden 29 omgevingsdiensten toezicht op de activiteiten van in totaal bijna 350.000 bedrijven. Deze
omgevingsdiensten voeren in opdracht van gemeenten en provincies taken uit op het gebied van vergunningverlening,
toezicht en handhaving (VTH). In 2021 zijn er echter kritische noten gekraakt over het stelsel van omgevingsdiensten.
De Commissie van Aartsen constateerde dat de onafhankelijkheid van de omgevingsdiensten bij het uitvoeren van hun
taken ten onrechte ondergeschikt gemaakt wordt aan nabijheid bij het bevoegd gezag. Daarnaast zijn de
omgevingsdiensten ‘onvoldoende robuust’ om hun toezichtsrol goed op te pakken en kampen ze met een te divers
takenpakket. In navolging hiervan constateerde ook de Algemene Rekenkamer in 2021 dat de kwaliteit en de
effectiviteit van het milieutoezicht te wensen over laat.
De zorgen die landelijk geschetst zijn vormen voor de samenwerkende Twentse rekenkamer(commissie)s van de
gemeenten Almelo, Borne, Dinkelland, Enschede, Hengelo, Hof van Twente, Losser, Oldenzaal en Tubbergen en de
rekenkamer van de provincie Overijssel aanleiding om onderzoek te doen naar de Omgevingsdienst Twente (ODT). De
ODT voert namens de 14 Twentse gemeenten en de provincie Overijssel taken uit op het gebied van
vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH).
Dit onderzoek richt zich op de effectiviteit van toezicht en handhaving, de huidige werking van de ODT, de
samenwerking met andere handhavende instanties en de besluitvorming over handhaving bij het bevoegd gezag. De
Rekenkamer(commissie)s pakken dit onderzoek gefaseerd aan en zijn nu gestart met een verkenningsfase. Met de
verkenning is beoogd een versterkt beeld te krijgen in het samenspel tussen de bevoegde gezagen en de ODT. Deze
verkenning moet daarmee leiden tot een beter overzicht van de bestuurlijke afspraken en de werkwijze van de ODT.