Rekenkamer(commissie)s houden rekening met de periode rond verkiezingen

In totaal hebben 88 rekenkamers de enquête ingevuld over al dan niet publiceren van rekenkamerrapporten in verkiezingstijd.

38,1% van de rekenkamers houdt in hun werk geen rekening met de verkiezingen. Een kwart (25,0%) van de rekenkamers publiceert geen enkel onderzoek in de periode rond de verkiezingen. Bijna 11% (10,7%) van de rekenkamers publiceert in die periode wel rapporten, alleen geen rapporten over gevoelige onderwerpen. Terwijl 2,4% juist over een specifiek onderwerp kiest, zoals een onderzoek naar de effectiviteit van de rekenkamer.  En 2,4% vraagt geen hoor & wederhoor in de periode rond de verkiezingen. Rond een kwart van de rekenkamers houdt (ook) op een andere manier rekening met de verkiezingen.

Gevraagd naar de toelichting geven rekenkamers zeer uiteenlopende antwoorden. Een enkele rekenkamer geeft aan dat verkiezingen geen invloed hebben op de programmering en dat lijkt een principieel uitgangspunt te zijn. Een aantal gemeenten zitten in een herindelingsprocedure, en die gemeenten hebben 2018 geen verkiezingen. Ook geeft een aantal rekenkamers aan een mandaat te hebben tot aan de verkiezingen, of nieuwe leden of een nieuw bestuur te krijgen. Dat heeft invloed op de programmering en tijdstip van publiceren. Veel rekenkamers geven aan zoveel mogelijk rapporten (ruim) voor de  verkiezingen gereed te willen hebben. Zodat ze de conclusies en aanbevelingen aan de raad/staten in oude samenstelling kunnen aanbieden en met hen kunnen bespreken.

Een aantal rekenkamers heeft met betrekking tot dit vraagstuk nog geen besluit genomen, en zal dat doen in hun (half)jaarlijkse programmering. Een enkele rekenkamer geeft aan in de jaarprogrammering ruimte open te houden zodat de nieuwe raad onderwerpen kan aandragen.

Een paar rekenkamers geven aan juist wel rapporten/producten te publiceren, eventueel meteen na de verkiezingen. Daarbij wordt met name genoemd, zoals rapport of factsheets op bepaalde beleidsonderwerpen zodat de nieuwe raad daarmee gericht geïnformeerd aan de slag kan of een onderzoek naar de decentralisatie van de zorg. Of, zoals eerder genoemd, een evaluatie van de rekenkamer.

Gevraagd naar de redenen waarom rekenkamers rekening houden met de verkiezingen antwoordt bijna de helft (48,4%) dat gemeenteraadsleden toch met hun gedachten ergens anders zijn en rapporten niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Ruim een kwart van de rekenkamers (27,4%) vindt dat de behandeling van rapporten rond de verkiezingen te politiek wordt. 16,1% van de rekenkamers geeft aan dat gedurende de formatie geen tijd wordt uitgetrokken voor rekenkamerrapporten, terwijl de helft van dit aantal rekenkamers (8,1%) de formatie niet voor de voeten wil lopen. 6,5% geeft aan dat het (demissionaire) college geen tijd uittrekt voor hoor & wederhoor en 1,6% geeft aan  dat de hoor & wederhoor te politiek wordt rond de verkiezingen.

In totaal 37,1% van de rekenkamers houdt om andere redenen rekening met de periode rond de verkiezingen. Hierbij spelen eerder genoemde overwegingen, zoals de herindelingen en aflopende en/of te hernieuwen mandaten van rekenkamers of aflopende en nieuwe termijnen van (interne of externe) rekenkamerleden. Daarnaast verwijzen de meeste rekenkamers naar de antwoorden zoals gegeven bij vraag 1.

Van de rekenkamers die rekening houden met de verkiezingsperiode begint 11,5% daar al 5-6 maanden voor de verkiezingen mee. 30,8% houdt er 2-4 maanden voor de verkiezingen rekening mee, de helft (50,0%) 1-2 maanden. Een enkele rekenkamer geeft aan rekening te houden met de duur van de coalitieonderhandelingen, en die periode is ongewis.

Na de verkiezingen houdt 34,6% van de rekenkamers met zijn activiteiten rekening ermee. En 11,5% doet dat 2-4 maanden. Maar daarna zijn de wittebroodsweken van de nieuwe raden/staten afgelopen en krijgen zij allemaal weer rekenkamerrapporten te verwerken.