Rekenkamer Zwolle doet onderzoek naar werkdruk raad

Verschillende rekenkamerleden wezen de vereniging de afgelopen weken op het onderzoek van de rekenkamer Zwolle naar werkdruk van de raad en een hoog verloop in de raad. Ook in de pers was veel aandacht voor het onderzoek. We spraken daarom met Dirk Jan Droogh, de voorzitter van de rekenkamer Zwolle.

Wat was er aan de hand?

Burgemeester Peter Snijders slaakte eind 2023 in de Stentor een noodkreet over het toenemende aantal tussentijdse vertrekken uit de gemeenteraad. Het artikel legde een link met de werkdruk die het raadlidmaatschap met zich meebrengt. Zwolle staat hierin niet alleen. Ook uit landelijke cijfers komt een dergelijk beeld naar voren.
Als Rekenkamer Zwolle baarde dit ons zorgen. Met een groot verloop gaat veel kostbare ervaring en ‘geheugen’ van de raad verloren. Het raakt uiteindelijk het gedegen kunnen uitvoeren van de kaderstellende en controlerende rol, en daarmee het functioneren en de positie van de raad.

Wat hebben jullie gedaan als rekenkamer?

In de drukte van alledag besteedt de raad haar aandacht liever aan inwoners en de stad dan aan zichzelf. Als Rekenkamer zagen wij daarom een rol om dit onderwerp te agenderen. Met hulp van Right Marktonderzoek voerden we een enquête uit onder zittende en gestopte raadsleden, uit de huidige en de vorige raadsperiode. Centrale vraag was hoe raadsleden hun raadswerk ervaren en welke knelpunten zij ondervinden.
Met 39 (van de 75 verzonden) enquêtes ontstond een goed beeld. Met 10 (ex)raadsleden is een verdiepend interview gehouden. Het resultaat is een beknopte quickscan, die we bespraken in het presidium en op 4 november aanboden aan de raad. De boodschap dat 60% een te hoge werkdruk ervaart en dat dit in elke andere organisatie alle alarmbellen zou doen afgaan, maakte indruk. Wij riepen de raad op niet alleen voor de stad, maar ook voor zichzelf aandacht en zorg te hebben.

Wat hoop je dat het effect van jullie onderzoek is?

Een belangrijk effect is al bereikt: het onderwerp heeft de aandacht en raadsleden zijn erover in gesprek met elkaar. Van ‘het hoort erbij’ veranderde de stemming in ‘hier moeten we wat aan doen’. Begin februari organiseert de raad een sessie om mogelijke verbeteringen in hun werkwijze te verkennen. Denk bijvoorbeeld aan vergadermoment, wijze van vergaderen en de stukkenstroom. De raad neemt het onderwerp serieus en ik verwacht zeker maatregelen. Wat ook al helpt is de bewustwording en bespreekbaarheid van het onderwerp.

Wat kunnen andere rekenkamers van dit onderzoek leren?

De quickscan was in korte tijd en met bescheiden budget uit te voeren. Het resultaat is heel praktisch en de impact en de waardering bij de raad zijn groot. Hoewel je de enquête en interviews ook zelf als rekenkamer zou kunnen uitvoeren, heeft een extern bureau duidelijk meerwaarde vanwege de gewenste anonimiteit voor de raadsleden. Met dit soort praktische ‘extra’ producten, naast het reguliere onderzoek, kun je als rekenkamer je zichtbaarheid en relevantie voor de raad relatief eenvoudig vergroten.