Op 12 mei trokken zo'n 165 rekenkamerleden en geïnteresseerden naar Driebergen om in congrescentrum Antropia het NVRR-congres bij te wonen. Het congres had als thema 'Samen werken'. Het thema is gedurende de dag uitgewerkt in twee lezingen en acht workshops.

Voorzitter Jan de Ridder opende kort het congres en riep op tot meer samenwerking tussen rekenkamers en tussen rekenkamers en andere partijen in het speelveld van het decentraal bestuur. Daarna bood Ferry Koster, bijzonder hoogleraar Innovatieve Samenwerking aan TIAS School for Business & Society, een blik op samenwerking vanuit de praktijk van het bedrijfsleven. Hij ging met name in op  vermeende drempels en mogelijke revenuen op samenwerking. Samenwerking heeft manifeste voordelen, maar kent ook risico's en dat kan nadelig uitpakken. Koster pleitte voor een samenwerkingsgemeenschap, noodzakelijkerwijs gebaseerd op onder andere vertrouwen en interne relaties. De betrokkenheid van spreker met, en zijn uitgebreide kennis van het onderwerp uitten zich in het hoge tempo in zijn lezing. Helaas hielpen de akoestiek/geluidsversterking de spreker niet.

De workshops zijn goed bezocht en over het algemeen goed gewaardeerd.De eerste workshopronde bood vier workshops met een brede waaier aan onderwerpen als samenwerking met de Inspectie SZW, met archieven, met andere rekenkamers om meer (be)grip te krijgen op verbonden partijen en het rekenkamerkompas. De tweede ronde van vierworkshops betrof onderwerpen als samenwerking in nieuwe verhoudingen in het bestuur, tussen rekenkamers op onderzoek en organisatie, met burgers en op de drie decentralisaties (3D).

Tussen beide workshoprondes was er ruime gelegenheid tot netwerken en het nuttigen van de lunch, alsmede om een door I&O research gesponsorde en gehouden workshop bij te wonen. I&O research had onder de congresgangers een vragenlijst uitgezet over samenwerking. De resultaten hiervan zijn  aan de rond 70 deelnemers van de workshop gepresenteerd.

Piet van Mourik, van de Regisserende gemeente, ging na de workshoprondes als tweede keynote speaker in op actuele ontwikkelingen bij gemeenteraden en wat deze zouden kunnen inhouden voor rekenkamers. Gemeenten krijgen meer en meer met actievere en initiatiefrijkere burgers te maken.  De overheid moet daarin opereren door deze burgers te representeren, initiatieven van burgers te faciliteren, mede te sturen en te beslissen. De rekenkamer 3.0 moet zich daarin positioneren. Volgens Van Mourik kan dat door als kennispartner van de raad de raad te faciliteren, ook aan de 'voorkant'.

Tot slot volgde Patrick van Veen, van Apemanagement. Gelardeerd met voorbeelden en filmpjes uit de wereld van de aan de mens verwante primaten ging Patrick in op samenwerking. Hij hield de congresgangers met veel humor en inspiratie een spiegel vanuit de wereld van chimpansees en bonobo's voor. Onder andere door de voorbeelden uit overheidsland herkenden de aanwezigen veel aanknopingspunten en lessen voor de eigen praktijk.

Het grootste deel van de aanwezigen (43%)  kwam om kennis op te doen en een bijna even groot deel (40%) om te netwerken. Het congres gaf voor beide aspecten voldoende ruimte.Al met al kunnen we terugkijken op een prettig congres 2017.

Als u de nieuwsbrief leest zijn de voorbereidingen voor het congres 2018 al weer begonnen.

We laten snel weten welke datum u in 2018 kunt reserveren!

Uit een onderzoek door Platfom31 in het bankwezen, de metaalsector, de ambulante gezondheidszorg en de gemeentelijk dienstverlening in de vier grote steden, blijkt dat robotisering en automatisering laag- en hoger opgeleiden bedreigd.

Platform31, de fusieorganisatie van KEI, Nicis, Nirov en SEV, onderzocht de invloed van robotisering en automatisering op de werkgelegenheid in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag.

In dit interview vertellen onderzoekers Ruud Dorenbos en Lydia Sterrenberg hoe het onderzoek is opgezet (desk research, interviews) en welke competenties in de toekomst belangrijk worden (21Century skills). Onderwerpen zoals reshoring, digitale uitsluiting, omscholing en werk-naar-werkarrangementen komen aan de orde.

Lydia Sterrenberg geeft aan dat "digitalisering van dienstverlening door gemeenten aandacht vraagt". Zij licht toe dat meerdere gesprekspartners uit het onderzoek waarschuwden voor ‘gedigitaliseerd bureaucratisme’. Door volledig gedigitaliseerde dienstverlening raken burgers 'ontvreemd'. Een mogelijke oplossing hiervoor biedt 'blended dienstverlening': het combineren van persoonlijke- en online dienstverlening.

Om toekomstige werkloosheid te voorkomen, moeten gemeenten volgens de onderzoekers anticiperen op veranderingen door omscholing en 'werk-naar werk-arrangementen'.

In het op 17 mei gepubliceerde Verantwoordingingsonderzoek geeft de Algemene Rekenkamer aan dat ze 'momentum ziet voor verbetering'. 

De AR concludeert in het onderzoek dat van 'veel beleid van het kabinet nog onduidelijk is wat de effecten voor de samenleving zijn', met als gevaar dat incidenten leiden tot aanpassing van beleid.

Bovendien stelt de AR dat de informatiebeveiliging van het Rijk nog niet op orde is, dit geldt voor zowel de privacy, bescherming persoonsgegevens en beveiliging tegen het hacken van systemen.

Van veel beleidsmaatregelen is onduidelijk wat de effecten voor burgers zijn, bijvoorbeeld de praktijk van 'passend onderwijs'. De uitvoering van andere maatregelen verloopt 'moeizaam' stelt de AR, bijvoorbeeld de samenwerking tussen gemeenten en UWV inzake arbeidsgehandicapten. Ook zijn de problemen met de uitgifte van pgb's nog niet opgelost.

Lees hier de bestuurlijke reacties van alle ministeries.

De NVRR wordt geleid door een vrijwilligersbestuur bestaande uit zeven leden. Binnen dit bestuur ontstaat per einde 2017 een vacature. Gerrit Hagelstein is eind van het jaar niet herkiesbaar en legt dus zijn functie neer als bestuurslid. De vereniging is daarom op zoek naar een nieuwe bestuurder.

Meer informatie leest u in de profielschets >>

De NVRR is op zoek naar een allround projectleider voor twee activiteiten die er op gericht zijn de samenwerking tussen de leden van de rekenkamergemeenschap in Nederland te bevorderen. Het gaat om:

1. De zogenaamde Spotdag (samen met de Algemene Rekenkamer)
Met dit project willen we bereiken dat rekenkamers met elkaar, volgens een van tevoren afgesproken format, een bepaald onderzoeksonderwerp gaan bekijken/onderzoeken (‘spotten’), om van daaruit tot conclusies en aanbevelingen te komen.

2. De Samenwerkingsdag (samen met de Algemene Rekenkamer)
De Samenwerkingsdag is een initiatief van de NVRR en de Algemene Rekenkamer en wordt jaarlijks georganiseerd in het najaar van 2017 (oktober/november).
Doel van de Samenwerkingsdag is om leden van de rekenkamergemeenschap te inspireren, kennis met elkaar te doen delen, zoals over onderzoeksconcepten en -technieken, best practices uit te wisselen etc.

Lees de volledige vacature en reageer voor 15 mei 2017

Wat voor rekenkamer wilt u zijn? Met wie wilt u meer of beter samenwerken? En merken burgers voldoende van uw onderzoek?

Deze en andere vragen komen aan de orde in het onderzoek dat  I&O Research in samenwerking met de NVRR uitvoert. Het doel van het onderzoek is concrete handvatten te bieden voor de vergroting van effectiviteit van rekenkamers. De uitkomsten worden gepresenteerd op het NVRR jaarcongres op 12 mei 2017.

Ga naar www.startvragenlijst.nl/NVRR en vul de online vragenlijst in.
Het invullen van de vragen duurt slechts enkele minuten.

Na afloop van het congres krijgt u de belangrijkste uitkomsten toegestuurd.

In totaal hebben 88 rekenkamers de enquête ingevuld over al dan niet publiceren van rekenkamerrapporten in verkiezingstijd.

38,1% van de rekenkamers houdt in hun werk geen rekening met de verkiezingen. Een kwart (25,0%) van de rekenkamers publiceert geen enkel onderzoek in de periode rond de verkiezingen. Bijna 11% (10,7%) van de rekenkamers publiceert in die periode wel rapporten, alleen geen rapporten over gevoelige onderwerpen. Terwijl 2,4% juist over een specifiek onderwerp kiest, zoals een onderzoek naar de effectiviteit van de rekenkamer.  En 2,4% vraagt geen hoor & wederhoor in de periode rond de verkiezingen. Rond een kwart van de rekenkamers houdt (ook) op een andere manier rekening met de verkiezingen.

Gevraagd naar de toelichting geven rekenkamers zeer uiteenlopende antwoorden. Een enkele rekenkamer geeft aan dat verkiezingen geen invloed hebben op de programmering en dat lijkt een principieel uitgangspunt te zijn. Een aantal gemeenten zitten in een herindelingsprocedure, en die gemeenten hebben 2018 geen verkiezingen. Ook geeft een aantal rekenkamers aan een mandaat te hebben tot aan de verkiezingen, of nieuwe leden of een nieuw bestuur te krijgen. Dat heeft invloed op de programmering en tijdstip van publiceren. Veel rekenkamers geven aan zoveel mogelijk rapporten (ruim) voor de  verkiezingen gereed te willen hebben. Zodat ze de conclusies en aanbevelingen aan de raad/staten in oude samenstelling kunnen aanbieden en met hen kunnen bespreken.

Een aantal rekenkamers heeft met betrekking tot dit vraagstuk nog geen besluit genomen, en zal dat doen in hun (half)jaarlijkse programmering. Een enkele rekenkamer geeft aan in de jaarprogrammering ruimte open te houden zodat de nieuwe raad onderwerpen kan aandragen.

Een paar rekenkamers geven aan juist wel rapporten/producten te publiceren, eventueel meteen na de verkiezingen. Daarbij wordt met name genoemd, zoals rapport of factsheets op bepaalde beleidsonderwerpen zodat de nieuwe raad daarmee gericht geïnformeerd aan de slag kan of een onderzoek naar de decentralisatie van de zorg. Of, zoals eerder genoemd, een evaluatie van de rekenkamer.

Gevraagd naar de redenen waarom rekenkamers rekening houden met de verkiezingen antwoordt bijna de helft (48,4%) dat gemeenteraadsleden toch met hun gedachten ergens anders zijn en rapporten niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Ruim een kwart van de rekenkamers (27,4%) vindt dat de behandeling van rapporten rond de verkiezingen te politiek wordt. 16,1% van de rekenkamers geeft aan dat gedurende de formatie geen tijd wordt uitgetrokken voor rekenkamerrapporten, terwijl de helft van dit aantal rekenkamers (8,1%) de formatie niet voor de voeten wil lopen. 6,5% geeft aan dat het (demissionaire) college geen tijd uittrekt voor hoor & wederhoor en 1,6% geeft aan  dat de hoor & wederhoor te politiek wordt rond de verkiezingen.

In totaal 37,1% van de rekenkamers houdt om andere redenen rekening met de periode rond de verkiezingen. Hierbij spelen eerder genoemde overwegingen, zoals de herindelingen en aflopende en/of te hernieuwen mandaten van rekenkamers of aflopende en nieuwe termijnen van (interne of externe) rekenkamerleden. Daarnaast verwijzen de meeste rekenkamers naar de antwoorden zoals gegeven bij vraag 1.

Van de rekenkamers die rekening houden met de verkiezingsperiode begint 11,5% daar al 5-6 maanden voor de verkiezingen mee. 30,8% houdt er 2-4 maanden voor de verkiezingen rekening mee, de helft (50,0%) 1-2 maanden. Een enkele rekenkamer geeft aan rekening te houden met de duur van de coalitieonderhandelingen, en die periode is ongewis.

Na de verkiezingen houdt 34,6% van de rekenkamers met zijn activiteiten rekening ermee. En 11,5% doet dat 2-4 maanden. Maar daarna zijn de wittebroodsweken van de nieuwe raden/staten afgelopen en krijgen zij allemaal weer rekenkamerrapporten te verwerken.

Van het 3D-Front 3-Dingen die wetenswaardig zijn:

• Er is subsidie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken verkregen om het Project Denktank 3D uit te voeren. Nog even in het kort: Wat willen we met dit project bereiken?
  • Beter afstemming van niet-gemeente specifieke onderzoeksactiviteiten;
  • Zorgen dat onderzoeken cumulatief of aanvullend zijn en geen herhaling van zetten;
  • Eerder gebruikte vraagstelling/aanbevelingen/methoden van actuele onderzoeken op dit terrein t.b.v. eigen lokaal onderzoek beschikbaar maken;
  • Zorgen dat het in 2014 gemaakte Informatiedocument 3D's geactualiseerd wordt.
• Inmiddels is er een projectleider/onderzoeker aangetrokken die nog voor de zomervakantie zorgt voor het behalen van de hiervoor gegeven projectresultaten.
• Op het NVRR-Congres op 12 mei is er in de middag een speciale workshop over de 3D's met een focus op Samen Werken of Samenwerken.

Kortom: de 3D Denktank is een erg actieve groep binnen de NVRR. In juni zal de volgende bijeenkomst zijn. De mensen die al op onze verzendlijst staan hebben inmiddels een vergaderverzoek gekregen. Voor alle overige geïnteresseerden: hou de website van de NVRR in de gaten.

Meer informatie over deze actieve groep: mail naar Tineke van den Biggelaar of Nico op de Laak.

Er zijn goede ervaringen opgedaan met een speciale groep voor de decentralisaties. De ontwikkelingen volgen elkaar in een snel tempo op. De volgende majeure operatie met veel effecten op gemeenten is de invoering van de Omgevingswet. Het is de bedoeling dat ook daar een "denktank" voor wordt opgericht. Maar een initiatief heeft alleen succes als er voldoende volgers zijn.

Dus bij deze het verzoek aan alle rekenkamers en rekenkamercommissies die van mening zijn dat de Omgevingswet een belangrijk onderwerp voor de komende periode is: meld je bij de NVRR of bij Nico op de Laak.

Deze week bereikte de NVVR het droeve bericht van het onverwachte overlijden van drs. S.J. Stuiveling (1945). Saskia Stuiveling was van 1984 tot 2015 lid van de Algemene Rekenkamer, waarvan de laatste zestien jaar als, de eerste vrouwelijke, president. In deze hoedanigheid onderhield zij contacten met de NVRR.

Binnen de AR viel zij op door haar perfectio­nisme en haar oog voor detail. Zij was creatief en wist verbanden en denkrichtingen te ontwikkelen ver voordat anderen die op het spoor kwamen. Zij bepaalde daarmee meer dan eens het maatschappelijk debat, en het leverde haar veel waardering op. Van meet af aan heeft Stuiveling aandacht gehad voor het functioneren van de overheid en voor de verantwoordelijkheid van de overheid voor zwakkeren in de samenleving. Zij richtte de koers van de Algemene Rekenkamer op onderzoek naar het presteren van de publieke sector op de terreinen onderwijs, zorg en veiligheid. Onder haar leiding werd binnen de Algemene Rekenkamer een enorme expertise op deze terreinen opgebouwd. 

Stuiveling had bijzondere aandacht voor alles wat te maken heeft met de moderne informatiesamenleving. Ze had een goed gevoel voor de sociale en politieke verhoudingen en nam veelvuldig het initiatief tot nieuwe activiteiten. Uitzonderlijk was haar inzet binnen de internationale gemeenschap van rekenkamers. Als voorzitter inspireerde ze de Europese regio van rekenkamers tot meer innovatie en creativiteit. Ze was een pionier in de samenwerking met de rekenkamers in de Arabische regio. Met het enorme respect wat ze genoot in het buitenland en haar persoonlijke charme wist ze bergen te verzetten. 

Bij het afscheid van Stuiveling als president van de Algemene Rekenkamer in 2015 maakte minister president Rutte de instelling van de 'Stuiveling Open Data Award' bekend. Dit is een jaarlijkse prijs die vanaf 2016 uitgereikt wordt aan een publiek initiatief dat het gebruik van Open Data bevordert, inzichtelijk maakt of stimuleert.