Vanuit de Thorbecke-leerstoel is een project gestart om de impact van de coronapandemie op het binnenlands bestuur zichtbaar te maken. Meer informatie is te vinden op coronapapers.nl. Onderzoeken van rekenkamers en rekenkamercommissies mogen daar natuurlijk niet ontbreken en de bedoeling is dat daar te zijner tijd naar deze rapporten wordt verwezen. In onze bibliotheek staan inmiddels twee onderzoeken naar corona, uitgevoerd door de rekenkamercommissies van Den Bosch en Wassenaar, Voorschoten, Oegstgeest, Leidschendam-Voorburg (WVOLV)

Diverse leden hebben ons laten weten nu nog terughoudend te zijn met onderzoek hiernaar omdat we nog middenin de pandemie zitten en men de ambtelijke organisatie en verantwoordelijke bestuurders niet voor de voeten wil lopen. Wel voegen sommige rekenkamers en rekenkamercommissies aan een al gepland of lopend onderzoek een deel toe over coronamaatregelen, zoals de rekenkamercommissie Woerden die aan een onderzoek naar het armoedebeleid een extra hoofdstuk toevoegt over de coronamaatregelen.
Op de (zeer binnenkort vernieuwde) website komt in de loop van februari een apart dossier met daarin onderzoeken naar corona.

De procedure voor de werving en selectie van de directeur NVRR is bijna afgerond. Het streven is dat de nieuwe directeur in mei begint. Op korte termijn zal bekend wie de nieuwe man of vrouw wordt.

In januari is een ledenpeiling gehouden over het NVRR-congres of misschien meerdere wel congressen. Gevraagd is aan welke bijeenkomsten (congressen, webinars, etc) leden in 2020 hebben deelgenomen, of voor 2021 de voorkeur uitgaat naar fysiek of digitaal en dan één groot of juist meerdere kleine congressen.

Er zijn 61 reacties binnen gekomen. De cijfers over de deelname aan de bijeenkomsten in 2020 worden apart geanalyseerd. De toelichtingen op de antwoorden geven kleuring aan de antwoorden en zullen bij het maken van keuzen over de vorm van bijeenkomsten worden benut. Voor wat betreft de twee vragen over bijeenkomsten in 2021 is de response als volgt:

Als het corona-technisch weer mogelijk is, heb je dan een voorkeur voor fysieke of voor digitale bijeenkomsten?

• Fysiek: N= 42
• Digitaal: N=9
• Geen voorkeur: N= 10

Daarbij is onder meer de suggestie gedaan om zowel fysieke als digitale bijeenkomsten te organiseren.

Als het corona-technisch gezien weer veilig is en de NVRR besluit tot fysieke bijeenkomsten, heb je dan een voorkeur voor één groot congres of meerdere kleinere congressen?

• Meerdere kleinere congressen: N=23
• Eén groot congres: N=31
• Geen voorkeur: N=7

Daarbij is onder meer de suggestie gedaan om zowel een groot als meerdere kleinere congressen te houden.

Er wordt weer een congrescommissie gevormd, die het verzoek krijgt om mede op basis van deze uitkomsten te adviseren over het congres of de congressen van de NVRR in 2021. Lijkt het je leuk om mee te denken/organiseren van de fysieke en digitale congressen, meld je dan bij info@nvrr.nl.

Het DoeMee-onderzoek 2021 gaat over de praktijk van de Wet Openbaarheid van Bestuur, oftewel de Wob. Het O-team werkt op dit moment de onderzoeksvraag en –opzet verder uit. Ook komt er een onderzoeksprotocol zodat voor iedereen duidelijk is wat wanneer door wie wordt gedaan en wat het eindproduct zal zijn. In de tweede week van maart is de definitieve onderzoeksopzet gereed en wordt het onderzoek aanbesteed. Naar verwachting is in de tweede week van april bekend wie het onderzoek zal uitvoeren en kunnen rekenkamers en rekenkamercommissies zich definitief aanmelden. Start van het onderzoek is voorzien in mei, oplevering van de resultaten per deelnemer is voorlopig voorzien in oktober. Deelname kost zoals eerder gemeld € 300 per gemeente, waterschap of provincie.

Ondertussen zoekt het O-team ook naar mogelijkheden om het aantal deelnemers aan het onderzoek te kunnen uitbreiden. De huidige organisatie en financiering zijn gebaseerd op een veertigtal deelnemers. Inmiddels hebben al 47 rekenkamers en rekenkamercommissies zich voorlopig aangemeld. We gaan ervan uit dat hiervoor een oplossing wordt gevonden, dus elke rekenkamer of rekenkamercommissie kan zich nog voorlopig aanmelden. Mocht onverhoopt toch blijken dat er een maximum aan het aantal deelnemers gesteld moet worden, dan hanteren we wel de volgorde van voorlopige inschrijving.

Het DoeMee-onderzoek 2020 naar de Meldingen Openbare Ruimte is geëvalueerd. Meer dan de helft van de deelnemers heeft de enquête ingevuld. De waardering die zij geven aan de bijeenkomsten, opgeleverde producten en het proces is over het algemeen positief, met enkele uitschieters naar beneden en boven. Er zijn complimenten gemaakt over de flexibiliteit van het bureau dat het onderzoek heeft uitgevoerd en noten gekraakt over de verificatiegesprekken.

De uitkomst van de evaluatie laat weer eens duidelijk zien hoe belangrijk het is om duidelijk te communiceren over het proces, de planning, de rol en inspanning die van rekenkamers gevraagd wordt en het te verwachten eindproduct. Punten die we zeker mee zullen nemen bij het DoeMee- onderzoek 2021 naar de afhandeling van Wob-verzoeken.

Er zijn enkele opmerkingen gemaakt over de algemeenheid van de resultaten en de wens om meer lokale invulling. Hier zullen we met een DoeMee onderzoek moeilijk aan kunnen voldoen. Om zoveel mogelijk rekenkamers en rekenkamercommissies mee te laten doen, is standaardisatie nodig. Voor een meer lokale kleuring moeten rekenkamers en rekenkamercommissies zelf aanvullend onderzoek doen. Dat hebben veel rekenkamers en rekenkamercommissies ook gedaan.

Op 1 februari wordt de vernieuwde website van de NVRR gelanceerd. Een heldere, duidelijk vormgegeven website waarbij we gebruik kunnen maken nieuwe technische mogelijkheden. De komende tijd worden functies verder verbeterd en nieuwe functies geïntroduceerd. Speciaal voor leden komen er besloten pagina’s waar kennis, ideeën en ervaringen kunnen worden uitgewisseld – bijvoorbeeld over innovatieve onderzoeksmethoden, ervaringen met onderzoeksbureaus of manieren om de resultaten van een onderzoek op een anders dan anders manier te presenteren. En we krijgen niet alleen een nieuwe website, ook het logo is vernieuwd en geactualiseerd. Kleurstelling en vormgeving laten zien waar rekenkamers en rekenkamercommissies voor staan: betrouwbaar en gedegen onderzoek naar doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid.

We hadden natuurlijk graag de nieuwe website en het nieuwe logo tijdens een live-event aan iedereen gepresenteerd en “met een druk op een grote knop” gelanceerd. Helaas kan dat door corona nu niet en we willen niet langer wachten.

We zijn benieuwd naar de reacties!

De NVRR organiseert vier lunch-webinars over lokale rekenkamers. Marije van den Berg en Vincent van Stipdonk spitten steeds in drie kwartier een praktisch onderwerp uit. We delen inzichten en ervaringen. En passen die meteen toe! Zo kun je jouw rekenkamerwerk nog effectiever maken.

De volgende webinars zijn georganiseerd:

• 08-10-2020: Lunch-webinar 1 “Ducttape en WD-40”
• 08-10-2020: Lunch-webinar 2 “Je hebt wat onder de leden”
• 05-11-2020: Lunch-webinar 3 “Doorvragen zonder drammen?”
• 10-12-2020: Lunch-webinar 4 “Was dat de opdracht?”

Op 8 december jl. heeft de minister van BZK in een brief aan de Tweede Kamer opnieuw om uitstel van behandeling van het wetsvoorstel versterking decentrale rekenkamers gevraagd. De minister werkt nog aan een wijziging inzake rekenkameronderzoek bij waterschappen en zij wil ook de invoering van de rechtmatigheidsverantwoording hierbij betrekken. “Het streven is de nota van wijziging in januari 2021 aan de Afdeling advisering van de Raad van State te zenden”. Daarmee wordt de kans klein dat het wetsvoorstel nog voor de Kamerverkiezingen zal worden behandeld. Het NVRR-bestuur betreurt het dat daardoor de onduidelijkheid over de toekomst van rekenkamercommissies blijft voortbestaan. De NVRR vindt het van groot belang dat er snel duidelijkheid komt – lukt het niet meer voor de Kamerverkiezingen dan toch ten minste voor de raadsverkiezingen van 2022, zodat we weten waar we aan toe zijn en met een volwaardig bestuurlijk instrumentarium voor de lokale democratie de nieuwe raadsperiode tegemoet kunnen treden. Dat is ook in het belang van een adequate ondersteuning van de volksvertegenwoordiging waar nog onlangs de ROB op heeft aangedrongen.

Privacy, daar heeft iedereen recht op. Van organisaties, en zeker ook van gemeenten, wordt verwacht dat zij de privacy van personen beschermen met soms verregaande maatregelen. Veel rekenkamers doen dan ook onderzoek naar de manier waarop gegevens verwerkt worden, in het bijzonder in het sociaal domein. De NVRR biedt rekenkamers met deze handreiking een overzicht van wat onderzoek naar dit onderwerp oplevert, en concrete suggesties voor rekenkamers die onderzoek willen doen naar dit onderwerp.

Download handreiking en bekijk webinar terug.