Waarom is deze toolbox ontwikkeld?
De rijksoverheid wil meer inzicht in de kwaliteit van beleid: hoe goed zijn beleidsvoorstellen onderbouwd en wat leveren beleidsmaatregelen op? Die informatie moet leiden tot betere informatie bij het nemen van beslissingen over het uitgeven van publiek geld. Goed evaluatieonderzoek is daarbij onmisbaar. We merkten dat er binnen de rijksoverheid maar ook andere overheidsinstellingen behoefte bestond aan een goede, laagdrempelige ondersteuning bij het uitvoeren van beleidsevaluaties. Daarbij ging het in eerste instantie om van het toepassen van de juiste methoden en technieken voor het beantwoorden van uiteenlopende evaluatievragen. Maar juist ook het stellen van de goede vragen is heel belangrijk: hóe je evalueert hangt immers af van wát je moet evalueren. Gaat het bijvoorbeeld om een relatief eenvoudige maatregel, of juist om een ingewikkeld programma. Wil je ‘effecten meten’ of is het de bedoeling om te snappen wat er is misgegaan. Of juist waarom iets heel succesvol was natuurlijk. Dan moet je kiezen voor verklarend onderzoek. En in welke fase van de uitvoering zit je: is het een tussenevaluatie of kun je al echt iets zeggen over de bereikte effecten? Met de toolbox willen we onderzoekers maar ook de opdrachtgevers van evaluatieonderzoek te helpen om, gegeven de specifieke evaluatie waar behoefte aan is, de meest geschikte vragen te stellen en vervolgens het onderzoek goed te kunnen uitvoeren.
Wat kun je doen met de toolbox?
De toolbox deelt het evaluatieproces op in vijf stappen die je kunt doorlopen om een beleidsevaluatie uit te (laten) voeren. Denk daarbij aan de context, de vraagstelling, het onderzoeksontwerp, de uitvoering en de rapportage. Een belangrijk onderdeel is de keuzehulp bij het opzetten van het onderzoek. Met die keuzehulp krijg je inzicht in de mogelijke typen vragen die je kunt stellen, welk onderzoeksontwerp daarbij past maar ook welke dataverzamelingsmethoden mogelijk geschikt zijn voor jouw onderzoek. Van elke onderzoekvraag, opzet en methode is een beschrijving en andere relevante informatie beschikbaar. Denk hierbij aan voor- en nadelen en voorbeeldevaluaties. Veel van die informatie was al wel beschikbaar, maar met de toolbox kun je op één plek terecht.
Voor wie is de toolbox bedoeld?
De doelgroep is best breed en bestaat uit beleidsmedewerkers, evaluatiecoördinatoren, beleidsonderzoekers en andere belangstellenden bij het opzetten en uitvoeren van goed evaluatieonderzoek. Maar we merken ook veel belangstelling bij de ‘aanbieders’ van evaluatieonderzoek, zoals onderzoeksbureaus en leden van Vide, het Nederlands Evaluatiegenootschap. Misschien goed om te zeggen: hij is vooral bedoeld voor mensen die ook zelf nadenken – het opzetten en uitvoeren van een goede beleidsevaluatie is geen kwestie van een kant-en-klaar recept uitvoeren.
Decentrale rekenkamers doen onderzoek naar de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van het gevoerde bestuur. Wat kunnen rekenkamers aan de tool hebben?
Veel, meen ik, want als altijd en zeker bij de rijksoverheid vormen doeltreffendheid en doelmatigheid belangrijke aspecten van evaluatieonderzoek. Wat dat betreft zijn rekenkamers natuurlijk in wezen evaluatiekamers. Rechtmatigheid komt minder aan bod, maar effectevaluaties en doelmatigheidsevaluaties vormen de kern van de aanpak. Samen met verklarende evaluaties: als je wilt leren van evaluatieonderzoek is dat natuurlijk een hele logische insteek, óók voor rekenkamers. En laat ik het ook omdraaien: wij zijn benieuwd naar hoe de toolbox in de praktijk van rekenkameronderzoek bevalt, dat horen we graag! We hebben bewust voor een website gekozen zodat de toolbox een ‘levend’ product is, die we ook in de toekomst willen blijven doorontwikkelen.
Waar is de tool te vinden en hoe werkt de tool?
De toolbox is te raadplegen via www.toolboxbeleidsevaluaties.nl. Behalve algemene informatie kun je dan de stappen van het evaluatieproces volgen, inspiratie opdoen en voorbeelden terugvinden. Misschien ook goed om te weten: er zijn geen kosten aan verbonden en je hoeft je ook niet te registreren. Heb je suggesties? Neem dan vooral contact op via het contactformulier op de website.
