Presentaties Voorjaarscongres Kring Noord
Op 21 juni jl. vond het Voorjaarscongres van de Kring Noord plaats met als onderwerp goede onderzoeksonderwerpen voor rekenkamers.
Op 21 juni jl. vond het Voorjaarscongres van de Kring Noord plaats met als onderwerp goede onderzoeksonderwerpen voor rekenkamers.
Op donderdagmiddag 19 september 2019 (190919) is het NVRR minicongres in het Provinciehuis ´s-Hertogenbosch met het thema: ´regionale opgaven´. Hoe organiseren we regionaal rekenkameronderzoek en wat leren we uit opgedane ervaringen zoals Agrifood Capital en uit wetenschappelijke inzichten. Dus kom 190919 in de middag naar ’s-Hertogenbosch, er is ruim de mogelijkheid om elkaar te ontmoeten. Er zijn geen kosten aan deelname verbonden.
Om aan te sluiten op uw ervaringen hebben we een korte enquête opgesteld. De resultaten nemen we uiteraard mee in de verdere vormgeving van het definitieve programma op 190919. Tijdens het minicongres op 190919 presenteren we de resultaten.
U kunt de presentaties gehouden op de algemene ledenvergadering van 7 juni 2019 hier downloaden:
Bijna 250.000 Amsterdammers hebben een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking. In dit onderzoek willen we nagaan in hoeverre de gemeente Amsterdam ervoor zorgt dat alle burgers die mógen stemmen, ook kúnnen stemmen.
Rapportage over de inzichten van de Werkgroep lokale rekenkamers. Deze werd in april 2018 door de minister van BZK ingesteld om rekenkamers in gemeenten te versterken.
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2019/04/16/werkgroep-lokale-rekenkamers
Jan de Ridder
De minister van Binnenlandse Zaken zet via meerdere sporen in op het versterken van lokale rekenkamers. Het eerste spoor is wetswijziging. In juni 2018 is een wijziging van de Gemeentewet en de Provinciewet in consultatie gebracht (Wet versterking decentrale rekenkamers).Daarnaast is er een werkgroep Lokale rekenkamers ingesteld. In de werkgroep zaten leden van de NVRR (op persoonlijke titel) en burgermeesters en griffiers. Het werk van de werkgroep staat los van deze mogelijke wetswijziging. Een derde spoor is de subsidie van BZK die wij als vereniging ontvangen en die gericht is op de verdere professionalisering van rekenkamers.
De minister plaatst het vraagstuk van het versterken van lokale rekenkamers binnen de bredere discussie over de toekomst van de lokale democratie en de rol van de raad daarin. Daarbij speelt de vraag of de gemeenteraad wel adequaat is toegerust om zijn taak goed te kunnen vervullen. Als bestuur van de NVRR doen we namens de vereniging uitgebreid mee aan het publieke debat over die initiatieven. We zullen hieronder kort ingaan op de twee initiatieven van de minister: Het wetsvoorstel Versterking decentrale rekenkamers en de werkgroep Lokale rekenkamers.
De minister heeft een wetsvoorstel Versterking decentrale rekenkamers ter consultatie voorgelegd. Wij hebben daar – op verzoek van de minister – uitvoerig op gereageerd. Die reactie is verstuurd op 16-8-2018 en is sindsdien op de website van de NVRR te vinden. Het wetsvoorstel richt zich op verbetering van dat deel van de gemeentewet dat gaat over de rekenkamer. Een belangrijk onderdeel van het voorstel is het beter regelen van de bevoegdheden van de rekenkamer. We zijn daar positief over, maar hebben nog wel een aantal kanttekeningen gemaakt. Daarnaast worden er ook voorstellen gedaan voor de inrichting van de rekenkamers. Onze reactie op die punten is conform de lijn die is afgesproken in de Algemene Ledenvergadering van 25 september 2015. Dat betekent allereerst dat we het voorstel om te komen tot een eenduidig model steunen. We adviseren om in de wet ruimte te houden voor een lidmaatschap van raadsleden. Daaraan is wel de voorwaarde gekoppeld dat raadsleden niet in de meerderheid zijn en het voorzitterschap van de rekenkamer extern wordt ingevuld. Tot slot hebben we gepleit voor het mogelijk maken van ondersteuning van de rekenkamer door griffiemedewerkers.
Het definitieve wetsvoorstel (na de consultatie) is op 15-4-2019 naar de Raad van State gestuurd voor advies. Het is nog niet duidelijk wanneer het voorstel door het parlement zal worden behandeld. We hebben wel begrepen dat de Tweede Kamer een rondetafelgesprek wil organiseren ter voorbereiding van het debat. Er is nog geen datum bepaald voor dit gesprek. De verwachting is dat het gesprek en de behandeling voor het zomerreces 2019 zal plaatsvinden. Zodra wij meer weten over het vervolg zullen we dat zo snel mogelijk laten weten.
De werkgroep Lokale rekenkamers heeft een tweeledig opdracht gekregen. Zij moest door het voeren van gesprekken meer inzicht krijgen in de invulling, positionering en het functioneren van lokale rekenkamers in de praktijk. Een tweede doel van de werkgroep was om de individuele gemeenten, daar waar nodig, handvatten te bieden om het instrument lokale rekenkamer te verstevigen. De werkgroep heeft haar werk afgerond. Het rapport wordt op 16 april aan de minister aangeboden en zal 15 mei openbaar worden. We zullen het rapport op de ALV van 7 juni agenderen, zodat we als bestuur input kunnen krijgen voor een reactie namens de NVRR.
Gemeenten zijn verplicht om in hun beleid aan te geven hoe zij in het sociaal domein uitvoering geven aan het VN-verdrag Handicap. In samenwerking met het College voor de Rechten van de Mens stelt de NVRR lokale rekenkamers in staat om op een laagdrempelige manier in kaart te brengen of gemeentelijke beleidsplannen voldoen aan deze verplichting. Dit gebeurt door het uitvoeren van een ‘doe mee-onderzoek’. Rekenkamers kunnen hiervoor het beleid in hun gemeente opvragen en laten toetsen. Vragen die hierbij beantwoord worden zijn onder andere:
Voor het uitvoeren van deze beleidsscan is de NVRR op zoek naar één of twee onderzoekers. De beleidsscan moet rekenkamers in staat stellen om hun gemeenteraden te informeren over dit onderwerp en hoe het beleid zich verhoudt tot andere gemeenten. Daarnaast zal het College voor de Rechten van de Mens de resultaten op landelijk niveau gebruiken ten behoeve van zijn taak als toezichthouder op de naleving van het verdrag. Naar verwachting nemen 40 gemeentelijke rekenkamers deel aan het onderzoek.
De werkzaamheden worden in april-juli uitgevoerd.
onderzoek naar het effect van de beleidswijziging voor subsidies cultuurpromotie
Op 20 maart zijn de waterschapsverkiezingen. Net als provincies en gemeenten zijn waterschappen een volwaardig overheidsorgaan. Met een eigen democratisch gekozen algemeen bestuur. Voor provincies en gemeenten is er een wettelijke verplichting om een rekenkamerfunctie te hebben. Waterschappen kennen deze plicht niet.
Een rekenkamer kan gevraagd en ongevraagd onderzoek doen naar alle onderwerpen waar het waterschap voor verantwoordelijk is. Rekenkameronderzoek heeft vaak het karakter van een evaluatie: in beeld brengen hoe het is gegaan en aanbevelingen doen over hoe het beter kan. Leden van rekenkamers zijn veelal onafhankelijk en in staat om kwalitatief onderzoek uit te (laten) voeren. Van de 21 waterschappen in Nederland zijn er 12 die er voor hebben gekozen een rekenkamerfunctie in te richten.
De waterkring van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en rekenkamercommissies, is een samenwerkingsverband van rekenkamercommissies bij waterschappen. De Waterkring ijvert voor een wettelijke verplichting in de Waterschapswet voor een rekenkamerfunctie bij waterschappen. De Waterkring organiseert op vrijdag 22 november van 10.30 – 15.00 uur een netwerk-en kennisbijeenkomst voor geïnteresseerden.
Wilt u meer weten over de rekenkamers bij waterschappen bekijk dan de video:
De rekenkamerfunctie bij waterschappen from Worldvisuals Film on Vimeo.
De NVRR kreeg een vraag over persoonsgegevens. Wij kunnen ons voorstellen dat er rekenkamercommissies tegen dit probleem aanlopen. Om die reden plaatsen we de vraag en antwoord op onze site.
Het betreft enerzijds de AVG en anderzijds de mogelijkheden voor inzage/gebruik persoonsgegevens voor rekenkameronderzoek (géén bijzondere persoonsgegevens, maar gewoon NAW gegevens). Het betreft de casus waar we geregeld mee te maken hebben, laatstelijk bij het onderzoek naar Meldingen, klachten en bezwaren. Intern wordt een procedure gevolgd voor het verkrijgen van medewerking door inwoners/cliënten, waarbij onderzoeken wekenlange vertraging oplopen. De vraag is welke (toegestane) methode er zou kunnen worden gevolgd om als rekenkamercommissie voortvarender te werk te kunnen gaan.
De bevoegdheden om over de gewenste informatie te beschikken is geregeld in de Gemeentewet (art. 183). In hoeverre valt hieronder ook het opvragen van de nodige persoonsgegevens? Artikel 183 is ook van toepassing verklaard op de rekenkamerfunctie, zoals wij die hebben.
Artikel 183
1. De rekenkamer is bevoegd alle documenten die berusten bij het gemeentebestuur te onderzoeken voor zover zij dat ter vervulling van haar taak nodig acht.
2. Het gemeentebestuur verstrekt desgevraagd alle inlichtingen die de rekenkamer ter vervulling van haar taak nodig acht.
3. Indien de zorg voor een administratie aan een derde is uitbesteed, is het eerste lid van overeenkomstige toepassing op de administratie van de betrokken derde dan wel van degene die de administratie in opdracht van die derde voert.
‘
De rekenkamercommissie heeft twee rechtsgronden om (bijzondere) persoonsgegevens te verwerken. In de eerste plaats is er het publiek belang, zie AVG art 6 lid 1, in samenhang met art 183 van de Gemeentewet. Dat geeft rechtstreeks een grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens (dus de niet bijzondere persoonsgegevens). Een rechtsgrond voor verwerking van bijzondere persoonsgegevens is uitdrukkelijke toestemming van de betrokkene. Volgens artikel 24 van de Uitvoeringswet AVG (UAVG) geldt dat de rekenkamercommissie bijzondere persoonsgegevens mag verwerken voor onderzoek als voldaan is aan een publiek belang, het statistische doeleinden dient, het vragen van uitdrukkelijke toestemming onmogelijk is of een onevenredige inspanning vergt en zodanige waarborgen vergt dat de persoonlijk levenssfeer van betrokkene niet onevenredig wordt geschaad. In de Memorie van Toelichting staat de overweging dat voor de toepassing voor de verwerking van persoonsgegevens met het oog op wetenschappelijk onderzoek ruim moet worden opgevat en bijvoorbeeld ook toegepast onderzoek omvat. Rekenkameronderzoek is toegepast onderzoek.
Aan de AVG-voorwaarden wordt ruimschoots voldaan door de rekenkamercommissie, daar we geen persoonsgegevens maar alleen geaggregeerde gegevens publiceren in openbare rapporten dus er staat ook de verwerking van bijzondere persoonsgegevens niets in de weg.
De NVRR heeft aan de Autoriteit Persoonsgegevens vragen gesteld, die het bovenstaande bevestigen.
Het is voorstelbaar dat de FG nadere waarborgen vraagt in verband met de verwerking van bijzondere persoonsgegevens. Dat zou in een verwerkersovereenkomst ondergebracht kunnen worden tussen gemeente en rekenkamercommissie. Er vanuit gaande dat de rekenkamercommissie een gemeentelijk orgaan is, zou het ook goed kunnen dat de FG de verwerking van bijzondere en gewone persoonsgegevens door de rekenkamercommissie in het verwerkingsregister van de gemeente opneemt. Hetzelfde geldt voor als de rekenkamercommissie onderzoek heeft uitbesteed.
Nog ter aanvulling, het is niet zo dat als er persoonsgegevens door de rekenkamercommissie worden opgevraagd dat het noodzakelijk is voor welk doel het dient (nadere motivering dan rekenkameronderzoek). Doel en middelen van de verwerking van (bijzondere) persoonsgegevens zijn aan de rekenkamercommissie voorbehouden. Dus de rekenkamercommissie bepaalt of deze gegevens noodzakelijk zijn. Bovendien is er een verschil tussen persoonsgegevens en bijzondere persoonsgegevens.
Uiteraard dient de rekenkamercommissie er zorg voor te dragen dat de persoonsgegevens niet door derden zijn in te zien en dat in de rapporten geen persoonsgegevens zijn opgenomen, alleen geanonimiseerd en niet herleidbaar.