Auteur: NVRR secretariaat

Een paar maanden geleden was Ruurd Palstra, griffier van Velsen, bij een bestuurlijke bijeenkomst van de VNG. Hij trof daar de NVRR en vertelde enthousiast over ‘zijn’ rekenkamer en de bijzondere aanvullende taak die Velsen aan haar rekenkamer ging geven.

We spreken met Ruurd Palstra, griffier van Velsen en bestuurslid bij de Vereniging van Griffiers en Jan van der Boon. Jan is voorzitter van de rekenkamer in Velsen en heeft in het verleden in onderwijs en onderzoek gewerkt (universiteit Leiden, NWO) en is nu zelfstandige en vanuit die pet interim lid raad van bestuur hogeschool Saxion.

Van rekenkamercommissie naar rekenkamer

Tot 31 december 2023 hadden we in Velsen een commissie met heel veel raadsleden (alle fracties waren vertegenwoordigd) en twee externe leden. Een model dat in de ogen van Jan goed werkte voor een sterke binding met de raad en waarbij er toch onafhankelijkheid was en gescheiden petten. We hebben best met een traan afscheid genomen van het model. We zijn snel op zoek gegaan naar een manier om deze nieuwe fase in te gaan en de verbinding vast te houden. De griffier, stelt Jan, heeft hier een hele belangrijke rol in gehad. Twee dingen zijn stevig bediscussieerd: de binding met de raad behouden, en de vraag wat willen wij als rekenkamer doen én wat verwacht de raad van ons. Wat betreft het eerste hebben we goede oplossingen gevonden, onder meer door het per onderzoek instellen van een klankbordgroep vanuit de raad. Uit het tweede punt – de verwachtingen – kwam een ambitieus beeld.

Hoe gaat de samenwerking bij jullie tussen griffie en rekenkamer?

De secretaris van de rekenkamer zit bij de griffie, Ruurd vind dat ook heel belangrijk in het kader van een warme relatie met de raad. De inbedding in de griffie maakt de ondersteuning van de rekenkamer stabiel en solide, ook maakt dit dat onze secretaris de weg op het gemeentehuis goed kent. We lopen de deur niet plat bij elkaar, maar hebben goed en positief contact en kunnen goed schakelen. We houden elkaar scherp.

Welke extra taak heeft de Velsense rekenkamer gekregen?

Er zijn twee extra taken bij de rekenkamer gekomen. De rekenkamercommissie had in het verleden ook de auditcommissie rol, die hebben we losgekoppeld. Maar, de rekenkamer kan wel ook advies geven over de rol van de raad in financiële zaken. De publieke verantwoording gaat vaker over college dan raad, bij ons kijkt de rekenkamer naar het stuk van de raad. Dit is ook naar model van de Algemene Rekenkamer. Onze rekenkamer is aanjager en waakhond waar het gaat over de publieke verantwoording van de raad. De horizontale verantwoording is de andere extra taak (wet revitalisering generiek toezicht). Om de raad beter in stelling te brengen bij de verantwoording op medebewindstaken. Dit thema heeft weinig aandacht in de raad omdat het zo abstract is, de rekenkamer kan goed helpen dit dichter bij de raad te brengen. Over beide onderwerpen hebben we in de aanloop naar de rekenkamer veel gesprekken gehad, om onze raad bewuster te maken over hun rol en om samen na te denken over hoe de rekenkamer daarin kan ondersteunen. Bovenop de klassieke rekenkamer taken, kijkt de rekenkamer Velsen dus ook expliciet naar deze thema`s. We kijken niet alleen langs de lijn van ‘geld, gedoe of gedegenheid’. En we gaan niet alleen werken met diepgaande onderzoeken maar waar nodig ook met beknopte briefadviezen.

Op 12 februari boden Jan R. Lunsing en Steven Oostlander namens het bestuur het eindrapport van het DoeMee onderzoek 2023 aan de Ombudsman aan. Ombudsman Reinier van Zutphen zei hierover: ‘Dit onderzoek is voor ons heel welkom. Als jullie het niet gedaan hadden, hadden we het misschien bij de Ombudsman moeten doen’. Vanuit de NVRR hebben we aangegeven dat het ons opvalt dat doordat veel taken bij verbonden partijen en samenwerkingsverbanden liggen, het zicht op klachten voor volksvertegenwoordigers steeds moeilijker is. Als bij alle verbonden partijen ‘maar een paar’ klachten zijn, dan lijkt het weinig, maar kan het opgeteld veel zijn. Raadsleden worden te vaak helemaal niet of fragmentarisch geïnformeerd over klachten. Bestuurslid Jan R. Lunsing zegt hierover: ‘Doordat gemeenten en soms ook provincies veel taken buitenshuis hebben geplaatst of hebben moeten plaatsen, ontbreekt elk overzicht. Volksvertegenwoordigers kunnen in hun gemeenschappelijke regelingen en overeenkomsten vastleggen dat zij inzage krijgen op de gang van zaken bij klachtafhandeling, maar misschien zou het nog wel beter zijn als klagers het recht krijgen om hun klacht door te zetten naar de (nationale) ombudsman. Hiervoor zouden de bevoegdheden van de ombudsman in de wet moeten worden aangepast in lijn met de recente uitbreiding van bevoegdheden van rekenkamers.’

U kunt onder de foto het rapport downloaden.

Als rekenkamer doen we niet alleen aanbevelingen aan het college, maar ook aan de raad, staten of het algemeen bestuur. Maar waar het college een duidelijke eenheid is, is de raad dat niet. In dit webinar gaan we in op een aantal dilemma`s bij aanbevelen aan ‘de raad’:

• Goed adresseren: wie moet er iets met de aanbeveling? De raad, de raadsleden, griffie, anderen?
• Hoe omschrijf je de aanbeveling?
• Hoe maak je een aanbeveling aan de raad zo concreet mogelijk zonder op de stoel van de raad (of het college) te gaan zitten?
• Hoe scherp wil je zijn in je aanbevelingen? Wat zijn de goede woorden?

NVRR voorzitter Steven Oostlander en voormalig NVRR bestuurslid en griffier Gerrit Hagelstein delen hun ervaringen en dilemma`s en gaan met de deelnemers de discussie aan over aanbevelen aan de raad als vak apart.

Het webinar is 14 maart 12-13u